Τρίτη 27 Αυγούστου 2013

Η μπουγάδα τση φαμίλιας


Η οικολογία στο πλύσιμο των ρούχων, ήτανε κανόνας για όλα τα Λιαπαδίτικα νοικοκυριά. Το πλύσιμο των ρούχων εγενόντανε χωρίς χημικά απορρυπαντικά. Για να πλυθούνε τα σκουτιά τση οικογένειας εχρειαζόντανε παλιά μία κουραστική και χρονοβόρα διαδικασία. 
Δεν ήτανε ντροπή να φοράει κάποιος μπαλωμένα ρούχα. 
Ντροπή ήτανε να μην είναι καθαρά. Γιαυτό, τουλάϊστο για μία φορά τη βδομάδα, η νοικοκυρά έπλενε τα σκουτιά τση οικογένειας. Επλένανε χώρια τα άσπρα και χώρια τα σκούρα.
Εχρειαζόντανε κάποια (αγγιά) εργαλεία και αυτά ήτανε: 
• Η πινιάτα, που ήτανε χαλκοματένια για να βράσει το νερό
Φωτό: Αρχείο οικογένειας Μάνεση

• Η κρεμαστάλιση, που εκρεμόντανε από την κόρδα και ήτανε ένας άλυσος με χοντρούς κρίκους για να βαστάει το πέζο τση πινιάτας και του νερού
• Το μαστέλο, που παλιά ήτανε ξύλινο με δόγες και το εκάνανε αυτοί που εκάνανε και τα σκαφόνια, αργότερα όμως εβγήκε το λάτινο που το κάνανε οι λατονιέρηδες. Είχε τρία χερούλια, δύο για να ακουμπάει η βάση τση μαστελόταβλας και ένα για να ακουμπάει ο πλάτης της.
• Η μαστελόταβλα, ήτανε ξύλινη και στο απάνω αριστερό μέρος είχε τετράγωνη θήκη για το σαπούνι
• Ένας ξύλινος κόπανος, που εβαρούσανε τα σκουτιά απάνω στη μαστελόταβλα. Ήτανε ένα ξύλο τορνευτό στο χέρι. Είχε διάμετρο 10-12 εκατοστά, ενώ το χερούλι είχε διάμετρο 4-5 εκατοστά.
• Πράσινο σαπούνι* 
• Στάχτη, για την αλυσίβα, που την εμαζώνανε από μέρες μπρι και 
• Μπλου (λουλάκι), που το παίρνανε από τον πρεματσούλη.
Η διαδικασία αρχίνουνε με την αλυσίβα. Εβάνανε στην πινιάτα νερό, στάχτη και δαφνόφυλλα για να μυρίζει ωραία.
Τα σκουτιά, τα πλένανε ένα ένα στη μαστελόταβλα με το σαπούνι, τα τρίβανε καλά και τα εβαρούσανε με τον κόπανο. Όταν τέλειωνε αυτή η διαδικασία, τα ποστιάζανε μέσα στο μαστέλο το ένα απάνω στο άλλο. Στην κορφή εβάνανε μία μπαμπακέλα χοντρήνε και από πάνω ερίχνανε την αλυσίβα. Αφήνανε τα σκουτιά καμπόσες ώρες σε αυτή τη διαδικασία. Η αλυσίβα εκατήβενε από τα πάνω σκουτιά μέχρι τα κάτω και εκαθάριζε τσι βρωμιές.
Ύστερα, επέρνανε τα σκουτιά στο πλύμα. Τα φορτώνανε στη σαμάρα του γαϊδάρου και τα παίρνανε σε ένα μέρος που έχει πηγάδι ή σε ένα ποταμούλι με τρεχούμενο νερό και τα σκουτιά εξεπλενόντανε πολλές φορές. Τα σκουτιά εγενόντανε άνθια. Στο τελευταίο ξέπλυμα εβάνανε μπλού (λουλάκι) που το παίρνανε από τον πρεματσούλη. Ύστερα απλώνανε τα σκουτιά σε σελίδες ξύλα, ή όθε αλλού ήτανε καθαρά και άμα εστεγνώνανε τα παίρνανε στο σπίτι για σιδέρωμα. 


Στη χώρα οι νοικοκυρές απλώνανε τα σκουτιά τους από τόνα παράθυρο στ' άλλο, δημιουργώντας ένα κερκυραϊκό πρότυπο. Το σίδερο ήτανε βαριό για να κάνει τσάκιση και το γιομίζανε με αναμμένα κάρβουνα.
Το απολύσιβο που έμενε στο μαστέλο, το εβάνανε οι γυναίκες στα μαλλιά τους σαν κρέμα μαλλιών και επαίρνανε έτσι κοκκινωπό χρώμα. 
Τω καιρώ εκείνω...
Όπως βλέπετε, οι καλές νοικοκυρές με πολύ κόπο, έφερναν τα ίδια αποτελέσματα με τα σημερινά, με διαφορετικά εργαλεία, χωρίς χημικά, αλλά με επίπονες διαδικασίες. 
Το μαστέλο και η μαστελόταβλα, ήτανε το πλυντήριο ας πούμε. Το πλύσιμο στη μαστελόταβλα με το χέρι, ήτανε η πρόπλυση. Το πράσινο σαπούνι ήτανε το απορρυπαντικό και η αλυσίβα στο μαστέλο ήτανε η κυρίως πλύση. Τέλος στο πλύμα, στο πηγάδι, εγενόντανε τα ξεβγάλματα.

* Για το πλύσιμο του σώματος, που δεν εγενόντανε και συχνά, επαίρνανε άσπρο σαπούνι σε πλάκες. Καμπόσοι επαίρνανε και σαπουνάκια πολυτελείας, ευρωπαϊκά.

** Θέλουμε να φωτογραφήσουμε παλιά εργαλεία μπουγάδας (πινιάτα, σκάφη, μαστέλο ξύλινο ή λάτινο, μαστελόταβλα με θήκη για το σαπούνι και κόπανο). Στη δημοσίευση θα αναφέρουμε από ποιο σπίτι είναι η κάθε φωτογραφία.


Για να παίξετε το Corfu Quiz πατήστε ΕΔΩ

© Δημήτρης Ρεπούλιος, Ιστορικός Ερευνητής, Λιαπάδες, Κέρκυρα, Ελλάδα.

Κυριακή 11 Αυγούστου 2013

Τα Πανηγύρια στο χωριό

Ο Άη Θόδωρος, μόνιμος χώρος πανηγυριών
Από παλιά εγενότανε τση Οδήτριας πανηγύρι στ’ Αρνάτικα, εκεί που είναι τώρα το Γυμνάσιο. Ο κόσμος, μη έχοντας άλλες διασκεδάσες, το περίμενε πως και πως.  Άλλο πανηγύρι εγενόντανε και γένεται ακόμη, των Μυροφόρων στον Άη Θόδωρο. Ξεκινάει από την πλατεία του χωριού η λιτανεία με τη μουσική. Μπροστά πάνε τα εκκλησιαστικά λάβαρα, ο παππάς, οι ψάλτες και ο επιτάφιος και ακλουθάει όλο το χωριό. Η λιτανεία των Μυροφόρων το 2013, δεν είχε κόσμο, όπως δείχνει και η παρακάτω φωτογραφία. Όταν εγιορτάζανε οι εκκλησιές μας, το πρωί εκάνανε σπερνά και τα μοιράζανε τσου εκκλησιαζόμενους. Μόλις έβγαινε η εκκλησιά, οι επιτρόποι εγιομίζανε κανίστρες με άρτους και επηγαίνανε σε όλα τα σπίτια του χωριού. Μπροστά επηγαίνανε δύο άτομα με την κανίστρα τσου άρτους, και απίσω τους δύο άλλα άτομα που εμαζώνανε λεφτά, αλλά είχανε και αγγιά για λάδι. Το κάθε σπίτι του χωριού, παίρνοντας τσου άρτους, τσου έδινε λεφτά ή λάδι.
Αραιός ο κόσμος. Εναέρια Φωτό: Νίκος Πουλακίδας
Οι Συλλόγοι του χωριού, που τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια διοργανώνουνε τα πανηγύρια, κάνουνε ένα ακόμη στον Άι Θόδωρο, λίγο πριν ή μετά του Παντροκατόρου. Στο πλαίσιο μιας γενικότερης εισπρακτικής πολιτικής, οι Συλλόγοι αποσύνδεσαν τη θρησκευτική λατρεία από τη διασκέδαση των χωριανών και κάνουνε τα πανηγύρια όποντας έχουνε ανάγκη από λεφτά. 
Οι Λιαπαδίτες πηγαίνουνε και στα πανηγύρια των γύρω χωριών, όπως τση Οδήτριας στο Τεμπλόνι, την εννιά Παρασκευή και τσι 11 τ' Αγούστου στην Παλιοκαστρίτσα, τση Παναγίας τσου Γαρδαλάδες, τση Άγιας Μαρίνας στο Μάρμαρο, τση Άγιας Παρασκευής τσου Δουκάδες κ.λπ.
Παλαιότερα, στα πανηγύρια επουλούσανε κοτσώνες χρωματιστές και κουλούρια άγενα. Υπήρχανε πάντα και ψητά αρνιά ή σουβλάκια και παλιά ο κόσμος αγόραζε το ψητό σε στράτσο χαρτί και καθότανε τσι λιόριζες και τότρωε ξεμεσκλιστό με τα χέρια. 
Η λιτανεία των Μυροφόρων
Αν ο καιρός τα χάλουνε και δεν επήγαινε κόσμος, τα αρνιά με τσι σούβλες τα γυρίζανε με αγροτικά αυτοκίνητα και τα πουλούσανε τσι ταβέρνες. Υπήρχε πάντα μουσική που παλιά έπαιζε μόνο παραδοσιακά κερκυραίικα τραγούδια. Το πιοτό που εξοδευόντανε ήτανε πάντα η μπίρα. Ο κόσμος εχόρευε με την ψυχή του.Τώρα στα πανηγύρια τα  κερκυραίικα τραγούδια ακούγονται για λίγο και το ρεπερτόριο είναι από ελαφρύ έως βαρύ λαϊκό. 
Στην ψυχαγωγία των χωριανώνες, συμβάλλουν ακόμη και άλλες φολκλορικές εκδηλώσεις, όπως η Βαρκαρόλα στην Παλαιοκαστρίτσα, μπιτς πάρτι στη Γιόφυρα κ.ά. Παλαιότερα έγινε -χωρίς επιτυχία- και γιορτή τση σαρδέλας στη Γιόφυρα.